Cukrzyca a ciąża – czy diabetyczka może mieć dzieci?

Coraz więcej kobiet w wieku rozrodczym choruje na cukrzycę.

Przeciętna wieku kobiet decydujących się na macierzyństwo także uległa zmianie. W dzisiejszych czasach kobiety później rodzą pierwsze dziecko niż jeszcze 40-50 lat temu. Niestety, wraz z wiekiem rośnie ryzyko występowania chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, stąd też jest więcej ciąż powikłanych cukrzycą. Według statystyk cukrzyca przedciążowa stanowi od 10 do 20 proc. wszystkich przypadków cukrzycy podczas ciąży.

Jak kobieta z cukrzycą powinna przygotować się do ciąży?

Już czas planowania ciąży jest kluczowy, zarówno dla kobiety z cukrzycą, jak i jej potomstwa. Najważniejsze jest osiąganie zbliżonych do normoglikemii poziomów cukru u przyszłej mamy. Hiperglikemia, czyli podwyższony poziom glikemii, może utrudniać zajście w ciążę, powodować poronienia, obumarcie płodu, poważne wady wrodzone czy makrosomię (zbyt dużą masę ciała) dziecka. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne co roku wydaje zalecenia, w których wyznacza cele glikemiczne dla kobiet planujących i będących w ciąży. PTD rekomenduje utrzymywanie cukrów zbliżonych do wartości glikemii u zdrowych ciężarnych kobiet – czyli glikemię na czczo w przedziale 70-90mg/dl, a w godzinę po posiłku poniżej 140 mg/dl.

Cel ten można uzyskać stosując odpowiedni reżim żywieniowy i prawidłowo dobraną terapię leczenia cukrzycy. Już na czas planowania ciąży kobiety z cukrzycą powinny zostać objęte opieką w wyspecjalizowanych w prowadzeniu kobiet ciężarnych z cukrzycą ośrodkach medycznych.

Późne powikłania cukrzycowe w ciąży

Niejednokrotnie wieloletnia cukrzyca może powodować wystąpienie powikłań, które dodatkowo utrudniają prowadzenie ciąży. Powikłań cukrzycy nie można lekceważyć, tym bardziej, że nie wszystkie leki i metody leczenia są odpowiednio przebadane i bezpieczne dla kobiet ciężarnych. Najczęściej występujące przewlekłe powikłania u kobiet z cukrzycą, które mogą mieć wpływ na przebieg ciąży:

Retinopatia cukrzycowa – ciąża może prowadzić do progresji zmian wzroku, dlatego u kobiet z cukrzycą niezbędne jest badanie dna oka co najmniej 1 raz w każdym trymestrze. W ciąży można bezpiecznie wykonywać zabieg laseroterapii, jednak przeciwwskazana jest angiografia fluoresceinowa. Ciężka i niepoddająca się leczeniu retinopatia cukrzycowa jest przeciwwskazaniem do ciąży, bo może pogorszyć przebieg choroby, a nawet doprowadzić do utraty wzroku.

Nefropatia cukrzycowa – ciąża bardzo obciąża nerki, między innymi powoduje zwiększenie ryzyka rozwoju zakażeń dróg moczowych. Kobieta z cukrzycą przed zajściem w ciążę powinna znać swoją wydolność nerek poprzez określenie stężenia kreatyniny i wydalania białka z moczem. Badania te należy wykonywać regularnie w czasie ciąży z uwagi na ryzyko pogorszenia się parametrów i funkcji nerek. Na nerki ma wpływ także ciśnienie tętnicze, które także powinno być pod ścisłą kontrolą. Już u kobiet planujących zajście w ciążę należy unikać niektórych leków obniżających ciśnienie, np. inhibitorów konwertazy angiotensyny czy leków moczopędnych. Nieprawidłowa funkcja nerek istotnie pogarsza rokowania położnicze.

Neuropatia cukrzycowa – to jedno z najczęściej występujących powikłań cukrzycy związane z czasem trwania i poprawnością wyrównania metabolicznego choroby. Najczęściej spotykana jest obwodowa polineuropatia cukrzycowa (powodująca uszkodzenia nerwów, zaburzenia ukrwienia) oraz rzadziej, neuropatia autonomiczna, mogąca powodować nasilone nudności i wymioty, a także uciążliwe zaparcia na przemian z biegunkami. Głównym czynnikiem występowania neuropatii jest przewlekła hiperglikemia – ścisła kontrola glikemii zapobiega rozwojowi neuropatii lub hamuje jej rozwój.

Cukrzyca sama w sobie nie stanowi przeciwwskazania do posiadania potomstwa, jednakże z pewnością jest czynnikiem wysokiego ryzyka, który wymaga specjalistycznej opieki i wsparcia zarówno z punktu widzenia położniczego, jak i diabetologicznego.