Jakie możliwości leczenia cukrzycy dają nowoczesne technologie?
Anna Śliwińska
Prezes Zarządu Głównego, Polskie Stowarzyszenie Diabetyków
W Warszawie postępują prace nad bioniczną trzustką, która wszczepiona do organizmu ma podejmować produkcję insuliny. W Gdańsku wykonywane są przeszczepy wysp trzustkowych, które spowalniają rozwój procesu autoimmunologicznego, prowadzącego do cukrzycy typu 1. W świecie trwają próby „zamknięcia pętli”, czyli takiego skonfigurowania pompy insulinowej, by mogła ona samodzielnie decydować o dawkach insuliny. Glukometry w ciągu kolejnej dekady najpewniej odejdą do lamusa i zastąpią je systemy do monitorowania glikemii w czasie rzeczywistym…
Historia leczenia cukrzycy nie bez powodu wzbudza emocje. Raptem niecałe 100 lat temu odkryto insulinę i zmieniono kwalifikacje cukrzycy z choroby śmiertelnej na przewlekłą. Dzisiaj pacjenci mają do dyspozycji wiele różnych rodzajów insulin, leków doustnych oraz narzędzi do kontrolowania poziomu cukru we krwi. Ciągle jednak zadajemy sobie pytanie, czy już jesteśmy leczeni optymalnie i nowocześnie, czy na nowoczesną terapię trzeba jeszcze trochę poczekać.
Warto na zagadnienie nowoczesnego leczenia cukrzycy spojrzeć z dwóch perspektyw – hipoglikemii oraz jakości życia z cukrzycą.
Hipoglikemie
Przez dekady niemożliwe było leczenie cukrzycy bez narażania pacjenta na epizody niedocukrzeń, czyli zbyt niskiego poziomu cukru we krwi. Choć na dzień dzisiejszy nie udało się jeszcze całkowicie wyeliminować hipoglikemii, to dzięki nowoczesnemu leczeniu cukrzycy, ryzyko to jest znacznie mniejsze. A to ogromna zmiana jakościowa w życiu diabetyków. Niedocukrzenie jest obciążeniem dla psychiki pacjenta – wielu niemal panicznie boi się znacznych spadków cukru – jak i dla układu krążenia. Dzisiaj wiadomo, że hipoglikemie w podobnym stopniu jak hiperglikemie prowadzą do incydentów sercowo-naczyniowych, inaczej mówiąc zwiększają ryzyko udarów i zawałów. Ryzyko hipoglikemii u pacjentów z cukrzycą typu 2 ograniczają tzw. nowoczesne leki przeciwcukrzycowe – flozyny i inkretyny. Działają one tylko wtedy, gdy poziom cukru we krwi jest za wysoki, a kiedy mieści się w granicach normy – nie działają. Ryzyko hipoglikemii jest mniejsze także dzięki nowoczesnym insulinom, np. niedawno debiutującym na listach refundacyjnych analogom ultra długodziałającym. Insulina ta wyróżnia się bardzo stabilnym i przewidywalnym profilem działania. Badania wykazały, że pacjenci stosujący ultra długo działający analog doświadczali o ponad 50 proc. mniej ciężkich niedocukrzeń (w tym nocnych) oraz o ok. 40 proc. mniej wszystkich niedocukrzeń.
Jakość codziennego życia
Cukrzyca nadal wymaga regularnego przyjmowania leków oraz badania poziomu cukru we krwi. Niemniej możliwości, jakie dają nowe technologie i nowoczesne leki sprawiają, że życie z nią stało się znacznie łatwiejsze dla pacjentów w każdym wieku. Obecnie można dostosować leczenie do życia diabetyka, a nie pacjenta do sztywnych ram terapii. To ogromna zmiana, jaka dokonała się w ciągu ostatnich 30 lat. W tym czasie w terapii pojawiły się zminiaturyzowane glukometry, pompy insulinowe, a nie tak dawno – systemy do ciągłego monitorowania glikemii. Nowe technologie sprawiają, że podawanie insuliny i kontrola glikemii automatyzują się, a poszczególne urządzenia zaczynają się ze sobą „komunikować”. Przykładowo stosowane już dzisiaj pompy insulinowe mogą wstrzymać podawanie leku, w momencie kiedy poziom cukru we krwi jest niski, a kiedy zaczyna wzrastać – wznowić go. Rozwiązanie to na dzień dzisiejszy stosowane jest przede wszystkim u małych diabetyków i pozwala ich rodzicom znacznie spokojniej i pewniej prowadzić chorobę dziecka.
