Eksperci są zgodni – ciągłe monitorowanie glikemii przynosi wymierne korzyści dla zdrowia, samopoczucia i prewencji powikłań cukrzycy. Rozszerzenie refundacji systemów CGM-RT to bardzo ważny krok do lepszego życia dla pacjentów z cukrzycą.
Mgr Jerzy Magiera
Od 26 lat choruje na cukrzycę typu 1, autor pierwszego portalu o cukrzycy – mojacukrzyca.org, edukator cukrzycowy, redaktor, członek honorowy Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, za swoje działania edukacyjne został nagrodzony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Brązowym Krzyżem Zasługi, reprezentuje środowisko diabetyków, w szczególności osoby po 26 roku życia z cukrzycą typu 1
Kogo obecnie obejmuje refundacja, a co zmieni się w niedalekiej przyszłości?
Obecnie na zakup częściowo refundowanych systemów ciągłego monitorowania glikemii CGM-RT mogą liczyć pacjenci do 26. roku życia, którzy stosują terapię przy pomocy pompy insulinowej i mają stwierdzoną nieświadomość hipoglikemii, czyli brak odczuwania objawów prodromalnych hipoglikemii z wykluczeniem hipoglikemii poalkoholowej. W skrócie dofinansowanie wynosi 70 proc. kwoty, a pacjent dopłaca 30 proc.
Zmiany, które wejdą w życie od 1 stycznia 2023 roku przede wszystkim porządkują refundację wyrobów dostępnych na rynku. Stosowanie CGM-RT do 26. roku życia będzie nadal powiązane z korzystaniem z pompy insulinowej, na której wybór pacjent nie ma wpływu w ramach świadczenia realizowanego w opiece ambulatoryjnej. W związku z tym limity zostały dostosowane do typów CGM-RT obecnie zlecanych, tak aby uwzględnić wszystkie ich typy i częstotliwości wymiany.
Dodatkowo rozszerzono refundację na pacjentów powyżej 26. roku życia z cukrzycą typu 1 lub 3, wymagających intensywnej insulinoterapii, z nieświadomością hipoglikemii (brakiem objawów prodromalnych hipoglikemii z wykluczeniem hipoglikemii poalkoholowej). W tym przypadku zamiast kryterium leczenia pompą insulinową, wprowadzono kryterium intensywnej insulinoterapii, ze względu na to, że w Polsce nie są refundowane pompy insulinowe po ukończeniu 26. roku życia.
A jeśli chodzi o systemy FGM? Czy działa to na podobnej zasadzie?
Obecnie refundowane są sensory do monitorowania glikemii typu flash. Częściowa refundacja w wysokości 70 proc. przysługuje pacjentom od 4. do 18. roku życia z cukrzycą typu 1 z bardzo dobrze monitorowaną glikemią, tj. wymóg minimum 8 pomiarów glikemii na dobę. W 2021 roku rozszerzono również zapis o pacjentów z cukrzycą typu 3 od 4. do 18. roku życia.
Od 1 stycznia 2023 roku następują istotne zmiany dla pacjentów, w tym także dla osób dorosłych. Zgodnie z opublikowanym rozporządzeniem Ministra Zdrowia system typu flash będzie objęty refundacją NFZ od 1 stycznia 2023 r. dla wszystkich dorosłych z cukrzycą stosujących min. 3 wstrzyknięcia insuliny na dobę (intensywna insulinoterapia), a także kobiet w ciąży i połogu otrzymujących insulinę oraz chorych posiadających orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności ze względu na stan wzroku, wymagających insulinoterapii. Odpłatność pacjenta w tych grupach wyniesie 30 proc., czyli 76,50 zł za 14‐dniowy sensor.
Poziom odpłatności pacjenta (w przypadku dzieci) ulegnie obniżeniu i będzie wynosić 20 proc., czyli 51 zł miesięcznie. Pozostałe warunki się nie zmieniają. Zlecenie na ten wyrób medyczny będzie przysługiwało dzieciom chorującym na cukrzycę typu 1 oraz typu 3, od ukończenia 4. do 18. roku życia z bardzo dobrze monitorowaną glikemią, tj. wymóg minimum 8 pomiarów glikemii na dobę. Nie będzie również warunków kontynuacji zlecenia.
Jakie będą przewidziane limity dotyczące refundacji CGM-RT, a jakie FGM?
W rozporządzeniu rozdzielono sensory zależnie od czasu, w jakim są stosowane. W przypadku sensorów do systemu ciągłego monitorowania glikemii w czasie rzeczywistym (CGM-RT) wymagających wymiany co 10 dni będą przysługiwały w ilości do 3 sztuk, a jeżeli chodzi o sensory wymieniane co 6 albo 7 dni ustalono limit do 5 sztuk na miesiąc. Warto zaznaczyć również, że refundacją objęty zostanie długoterminowy sensor do monitoringu glikemii (wymagający wymiany co 180 dni). Refundowane będą również transmitery (nadajniki), które są niezbędne do działania tych systemów. Jeżeli chodzi o FGM ustalono limit czujników podlegających refundacji, który nie może przekroczyć 13 sztuk w przedziale 6 kolejnych miesięcy kalendarzowych.
CGM-RT bardzo często łączone są z osobistą pompą insulinową. Czy i w tej kwestii od 1 stycznia 2023 coś się zmieni? Czy pompy będą szerzej dostępne? A może zestawy infuzyjne?
W kwestii refundacji pomp insulinowych niestety nic się nie zmienia. Pompy insulinowe nie figurują w spisie wyrobów medycznych podlegających refundacji, a są przyznawane pacjentom w ramach świadczenia realizowanego w opiece ambulatoryjnej. Następują jednak zmiany w osprzęcie do pomp insulinowych. Rozszerzono dostęp do refundacji zbiorników na insulinę do osobistej pompy insulinowej do 5 sztuk oraz zestawów infuzyjnych dla pacjentów z cukrzycą typu 3. Wprowadzono zapis, co bardzo cieszy, umożliwiający refundację zestawów do pomp bezdrenowych. Zestawy infuzyjne będą zatem refundowane w leczeniu cukrzycy typu 1 albo 3 przy pomocy pompy insulinowej w ilości do 10 sztuk na miesiąc.
Czy dzięki tym zmianom Polscy pacjenci będą w pełni zaopiekowani w aspekcie refundacji, czy też potrzebne są szersze modyfikacje?
Oczywiście, że tak. To ogromne zmiany dla pacjentów z cukrzycą, które, mam nadzieję, przyczynią się do zdecydowanie lepszej samokontroli cukrzycy przez pacjentów. Wielu pacjentów nie było stać na nowoczesne monitorowanie glikemii, a dzięki wprowadzonej refundacji będą mieli możliwość lepszego dbania o swoje zdrowie. Niepokój powstał jednak wśród pacjentów do 26. roku życia, ponieważ przy obecnych zapisach pacjenci ci nie będą mogli skorzystać z systemów CGM-RT jeżeli korzystają z terapii przy pompy penów insulinowych. W obowiązywaniu pozostał zapis mówiący o terapii przy pomocy pompy insulinowej. Takie osoby będą mogły skorzystać jedynie z refundacji systemu FGM.
Na koniec dodam jedno ograniczenie nałożone przez Ministerstwo Zdrowia. Przy korzystaniu z refundowanych sensorów wprowadzono limity na liczbę pasków testowych przysługujących w refundacji. W różnych wariantach będzie to 25, 50, 100 lub 200 sztuk pasków na miesiąc. W środowisku pacjentów pojawiają się głosy, że to zdecydowanie za mało, że czasami konieczna jest weryfikacja wyniku w tradycyjny sposób – przy użyciu glukometru. Ministerstwo Zdrowia w wyniku przeprowadzonych konsultacji zwiększyło nieco te limity, bo w początkowej fazie były jeszcze niższe. Pacjenci chcący korzystać z nowoczesnych technologii i weryfikować wyniki przy użyciu glukometru, po wykorzystaniu limitu, będą musieli wyłożyć pieniądze na zakup nierefundowanych pasków testowych.
